کارگاه آموزشی ژورنالیسم تلویزیونی (قسمت اول)

استاد : آقای راسل لین از بنیاد تامسون

دانشکده صدا و سیما

مقدمه :

همان طور که همه می دانید در ارائه خبرها ،‌ accuracy  از جایگاه ویژه ای برخوردار است و باید

همه خبرها از این ویژگی مهم برخوردار باشند.

ضمنا در باره هر خبر ،‌ سئوالات معروف زیر قابل ذکر هستند :

1.what is happened ?

2. where it is happened ?

3. when did it happen ?

4. who is involved ?

5. why has it happened?

6. how … ?

این همان 6 سئوال معروف در باره هر خبر است که باید خبر به آنها پاسخ دهد.

از دیگر موارد مورد تاکید در باره اخبار موجود در ژورنالیسم تلویزیونی relevance   است.

می توان در باره کلمه news  واژه های زیر را به عنوان معادل به کار برد :

information – people – realities – what we say – anything new – entertainment

سه اصل را در باره تهیه برنامه های خبری نباید از یاد ببریم :

خبر باید new – true – interesting   باشد و اگر خبری این سه ویژگی را نداشت آن را تصحیح کنید.

حال باید دید که چه چیزی سبب جذاب وحقیقی شدن یک خبر تلویزیونی می شود ؟

what makes a good TV news program?

1.اولین چیز در اخبار تلویزیونی picture  است .

یعنی تلویزیون ،‌رسانه ای تصویر مدار است .

television is picture led.

2. کلمات words

3.                     مجری presenter

4.                      تهیه کننده یا سردبیر producer

5.                      مدیر یا director   که مسئول مسائل تکنیکی است و در باره صدا و دوربین نظر می دهد و در برابر تهیه کننده هم مسئول است .

6.                      good running order

7.                     موسیقی  music  مناسب از مسائل مهم در کار خبری است که مثلا می تواند نشان دهنده پخش یک خبر فوری باشد

8.                     good set  امروزه دیگر مجری ها می ایستند و خبرها را می خوانند که کاری مانند هفت تیرکش های امریکایی است ! این نوعی تنوع است .

9.                     good editor خود ژورنالیست است که معمولا می تواند برنامه خود را کنترل کند

10.                 طراحی مناسب صحنه و استودیو design studio scene امروزه در طراحی استودیو از الگویی به نام طراحی دایره ای    circle استفاده می کنند  . در این الگو ،‌یکی از مجری ها می نشیند و مجری دوم با شروع خبر از انتهای استودیو به سوی صندلی می آید و در حین خواندن خبرها می نشیند و در موارد دیگری نیز ،‌ مجری سوم مثلا برای اعلام اخبار ورزشی وارد استودیو می شود تا خبرها را در دوربین دیگری بخواند.

 کلمات و تصاویر در کنار یکدیگر می توانند خبرهای تلویزیونی جالب خلق کنند.

در اروپای غربی اعتقاد ما بر این است که باید اخبار با کیفیت تولید کنیم و این کار با هدایت تصاویر انجام می گیرد. باید حجم عمده کار به دوش تصاویر باشد . هنگامی که برای تدریس علوم ژورنالیسم در کشور لتونی بودم ،‌ آنها معتقد بودند کلمات مهمتر از تصاویر هستند. ( مثال آقای لین در باره جا انداختن مفهوم مهم بودن تصاویر در اخبار تلویزیونی !‌)

روزانه 75 درصد از اطلاعات را از طریق چشمها و 25 درصد را از طریق گوش دریافت می کنیم.

لذا باید گفت :

pictures are much more  important from the words !

در ساختن یک بسته خبری (news package ) ابتدا باید تصاویر را بسازیم و آماده کنیم و سپس داستان خبری را بر اساس آنچه که در تصاویر می بینیم بیان کنیم.

در رادیو برای ساختن اخبار ،‌ بر کلمات و صداها ( words and sounds )  تاکید می کنیم ولی در تلویزیون ، تاکید ما بر تصاویر است.

البته شرایط کار در تلویزیونهای کشورهای مختلف ،‌ متفاوت است به طور مثال در کشور بوتسوانا که من از طرف بنیاد تامسون سرگرم تدوین برنامه های تلویزیونی هستم ‏،‌رئیس جمهوری می گوید باید بیشتر از هر چیزی از من تصویر داشته باشی و ارائه کنی !

ولی به عنوان مثال ، در باره فرود اضطراری یک فروند هواپیمای کانادایی در فرانسه ، تصاویر کاملا گویا بودند به نحوی که برنامه ای یک ساعت و نیمه در باره این خبر پخش شد .

در واقع در تلویزیون به خصوص در کشورهای اروپای غربی ، نوعی self regulation  حاکم است.

انواع تلویزیونها :

1.State TV

2. Public TV

3. Independent TV

در باره تلویزیونهای دولتی ، دولت در واقع همه این رسانه را در اختیار دارد و تامین مالی تلویزیون و اجرای برنامه های آن ،‌کاری دولتی است و در اختیار دولت :

state TV finances  owns and runs by the government

مانند جمهوریهای شوروی سابق که همگی دارای تلویزیونهای دولتی بودند و اکنون نیز بسیاری از آنها همین وضع را دنبال می کنند.

در این جمهوری ها ، برنامه اخبار به صورت کسل کننده ای شامل چهار بخش :

economics – politics – culture – sport

بوده است و هیچ توجهی به اهمیت اخبار و علایق بیننده نمی شود.

در بسیاری کشورهای افریقایی نیز چنین وضعی حاکم است ولی هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان ،‌ حرکتی تدریجی از تغییر تلویزیونهای دولتی به سوی ایجاد تلویزیونهای public وجود دارد .

هزینه تلویزیون عمومی را مردم می پردازند و این تلویزیونها نیز در برابر مردم مسئولند. ولی به طور کلی می توان گفت که دموکراسی بر روی کاغذ جالب ، ولی در عمل سخت است.

در کشورهایی نیز که مدعی وجود دموکراسی هستند مانند انگلیس ، به روشی متمدنانه ! یا

civilized way  شبکه هایی مانند بی بی سی را کنترل می کنند که این کار بیشتر در بخشی به نام

gentlemen club  انجام می گیرد. بانک داران ،‌ سیاستمداران ، و مدیران ارشد انگلیس در این باشگاه عضوند و با هم ملاقات دارند و در باره مسائل مهم مملکتی تصمیم می گیرند.

به عنوان مثال وقتی خبرنگاری به این باشگاه برای شام دعوت می شود و به می گویند :

Toney is not happy !

 این خبر بسیار بدی است و معنای آن ناخشنود بودن نخست وزیر از گزارش این خبرنگار است و مفهوم آن ،‌ اخراج خبرنگار است.

در برخی کشورها فقط تلویزیون عمومی وجود دارد و اجازه تاسیس تلویزیونهای خصوصی را نمی دهند. در کشور امریکا ،‌ تلویزیون عمومی وجود ندارد.

به طور کلی در تلویزیون آزاد ، تفکر دولتی حاکم نیست و به flexibility and freedom  اهمیت بیشتری می دهند.

برخی تلویزیونهای خصوصی نیز به طور کامل در خدمت اهداف مالی و مادی هستند مانند شبکه تلویزیونی sky news  که در مالکیت یک ثروتمند استرالیایی به نام Robert Maxwell است.

در جایی همچون بریتانیا ،‌ کارکنان تلویزیون به فراخور وضع فرهنگی کشورشان ،‌ self controlled  هستند ولی در شبکه هایی مانند الجزیره جا انداختن این مفهوم بسیار مشکل است و بسیاری از کارکنان این شبکه ترجیح می دهند هنگام حضور در عراق به جای میکروفون ،‌ از سلاح کلاشینکف استفاده کنند !

به قول چرچیل : truth has the most casualties in the war !                    

عوامل کاهش مخاطبان تلویزیون :

1.                   تلویزیون نیاز به نگاه مستقیم دارد و بسیاری از مردم این کار را نمی کنند.

2.                    راههای دیگری برای گذران وقت و کسب اطلاعات ایجاد شده است مانند اینترنت .

3.                    رادیو نیز کیفیت بالایی پیدا کرده است.    

چه کنیم تا بتوانیم مخاطبان خود را حفظ کنیم ؟

1.                   به برنامه ها قوام (consolidation )  دهیم.

2.                    استانداردهایمان را حفظ کنیم و برنامه ها را روز به روز بهتر کنیم.

3.                   تکرار برنامه های خبری را بیشتر کنیم . به عنوان مثال در بریتانیا هر ساعت 5 دقیقه خبر داریم ،‌ 13 دقیق در ساعت 1 بعد از ظهر ،‌ 30 دقیقه در ساعتهای 6 و 10 بعد از ظهر و 4 بسته خبری 10 دقیقه ای نیز در طول شب داریم. در واقع معیار اصلی برای قضاوت در باره یک کانال تلویزیونی پوشش خبری آن است .

خبر در واقع ،‌ ویترین ( shop window )  تلویزیون است.

ادامه دارد ....