واژه خبر با «خبرنگار» گره خورده است . جز این هم نباید باشد چون خبرنگار در نخستین نقطه مسیر انتقال اطلاعات به مخاطبان ایستاده است .اما در این مسیر دیگرانی هم هستند که اگر چه بر صفحه تلویزیون دیده نمی شوند و یا اینکه نامشان در بالای مقالات خودنمایی نمی کند ولی اهمیت نقششان کمتر از خبرنگار نیست.
یکی از نقشهای مهم در یک سازمان خبری «دبیری خبر» است .برای اینکه وارد این موضوع شوم ، ذکر مقدمه ای لازم است و آن اینکه خبرنگار -حتی اگر حرفه ای ترین باشد- آن چه که تولید و به سازمان خبری برای «انتشار» ارسال می کند ، خالی از نقص و اشتباه نیست . آن چه که یک خبرنگار با حضور در محل وقوع رویداد ، تهیه و ارسال می کند ، همانند بخشی از یک پازل است که ضروری است تکه های دیگر نیز به آن افزوده شود و خبرنگار لزوما نه فرصتی برای افزودن این تکه ها دارد و نه ضرورتی این وظیفه را بر دوش او گذاشته است . این مقدمه کوتاه بخشی از وظایف یک «دبیر خبر» را منعکس می کند .
در یک تعریف ابتدایی دبیر خبر ، کسی است که نقش واسط را میان «تولید» و «انتشار» خبر ایفا می کند و وظیفه اش تکمیل عناصر جاافتاده خبر است (البته منظور عنصر خبری نیست چون خبرنگار موظف است در محل وقوع رویداد ، تکلیف شش عنصر خبری را مشخص کرده باشد ). در واقع دبیران خبر مستقر در تحریریه ها موظفند با دریافت اخبار خام ، شکل جدیدی به آنها بدهند . در این شکل جدید :
1- درستی رویداد بررسی می شود . گرچه خبرنگار قطعا مورد اعتماد است ولی دبیر خبر موظف است به سرعت ، «انعکاس» و یا «عدم انعکاس» رویداد را در دیگر منابع بررسی کند . اگر خبر «دست اول» بود طبیعتا انتشار آن تابع سیاستهای خاصی است و اگر تکمیل اخبار گذشته بود ، «جهت رویداد» مهم است و باز باید با بررسی سریع سوابق ، جهت جدید را تشخیص داد . در این میان آن چه اهمیت اساسی دارد : توجه به «عقل سلیم » است . عقل سلیم و یا همان عرف عام ، نخستین معیار صحت یک خبر است . به عبارت ساده تر خبر دریافتی اول از همه «باید با عقل جور دربیاید ! » . شاید خبرنگار به واسطه درگیری با تعصبات از مرز منطق فراتر رفته اشد .
۲- نحوه انتشار خبر مشخص می شود . این موضوع به استراتژی ها و تاکتیک های یک سازمان خبری باز می گردد .از سوی دیگر ماهیت خبر نیز در این جا نقش اساسی دارد . اخبار دست اول که لزوما هنوز همه ابعاد آن مشخص نشده اند باید به سرعت (با رعایت اصل پیشین) حتی در چند سطر کوتاه منتشر شوند . ارسال سریع یک خبر مزیتی برای یک سازمان خبری است و نمی توان آن را موکول به دریافت ابعاد تکمیلی خبر نمود . در مراحل بعد میتوان این خبر کوتاه را تکمیل و با ارسال گزارشهای خبری ابعاد جدید آن را مشخص کرد.
اعمال سیاستهای خبری در همه این مراحل نقش اساسی دارد . برای درک بهتر این سیاستها مقایسه نحوه انعکاس یک خبر در چند سازمان خبری ، اطلاعات زیادی به ما میدهد : اگر چه سوژه یکی است اما نوع نگاه به آن و اغراض پیدا و پنهان گردانندگان یک سازمان خبری ، آن را دچار انواع اعوجاجات می کند . برای مثال اگر نحوه انعکاس خبر حادثه یازدهم سپتامبر را یک بار دیگر بازخوانی و بازبینی کنید ، تفاوت در انعکاس یک ماجرای واحد را درخواهید یافت .سازمانهای خبری وابسته به حاکمیت آمریکا (مانند فاکس نیوز ، سی ان ان و ...) از همان دقایق اولیه دو سیاست را پیش روی خود قرار دادند . نخست اینکه :کدهایی را از دخالت «القاعده» در این ماجرا در ذهن خواننده القا نمودند .دوم اینکه از همان لحظات اولیه ، با درج زیر نویس «آمریکا تحت حمله !» زمینه را برای حمله به دو کشور مستقل و درج زیر نویس «جنگ علیه تروریسم» آماده کردند ، جالب آنکه میزان تلفات ، تصاویر کشته شدگان و... کمتر مد نظر این رسانه ها بود. اما کشوری مانند ایران که ممکن بودمتهم این ماجرا قلمداد شود ، برای اجتناب از این امر ، بیشتر به انعکاس رویداد و برجسته سازی پیام محکومیت «سید محمد خاتمی» (رییس جمهوری وقت) پرداخت و خط تبلیغی متفاوتی را که از احتمال دخالت گروه های ناراضی آمریکایی در این انفجارها خبر می داد ، پی گیری نمود .
مد نظر داشتن استراتژی های خبری و به کار بردن تاکتیک ها از وظایف محوری یک دبیر خبر است .
۳- تهیه سوابق مناسب ، درست و مرتبط برای خبر ، وظیفه دیگر یک دبیر است . دبیر خبر موظف است علاوه بر آرشیوهایی که نرم افزارهای غالبا نامناسب ، برایش تدارک دیده اند ، خود نیز «آرشیوی شخصی» داشته باشد . این آرشیوها در واقع روزشمار ساده حوادث و یا توضیحات بی ربط نیستند بلکه هر کدام می تواند «سناریویی آماده» برای گنجانیدن در یک خبر به شمار رود. سوابق اگر چه بیانی تاریخی دارند ولی در پس این بیان ، به شدت «القا کننده» اند و می توانند مطابق میل گردانندگان سازمان خبری ، رویداد جدید را در همان منطق های گذشته ، در ذهن مخاطب قالب بزنند . به عنوان مثال ، چنین واقعه ای رخ داده است : «یک تن از زندانیان گوانتانامو خودکشی کرده است». احتمالا انگیزه های خودکشی به صراحت مشخص نیستند. دراین جا ناشیانه ترین کار انعکاس عینی این خبر و درج سابقه ای از تعداد زندانیان گوانتانامو است . در صورتی که یک دبیر خبر حرفه ای باید سوابقی را از «شرایط غیرانسانی زندان گوانتانامو به نقل از دیده بانان آمریکایی حقوق بشر» ، «گزارش انواع شکنجه ها در گوانتانامو که درآمریکا منتشر شده است» ، «اعترافات اخیر بوش» و ... را در جا به جای این خبر بیاورد .در این جا ذکر دو نکته لازم است : نخست اینکه که «درج سابقه» در خبر ، بر خلاف آنانکه این کار را ساده می انگارند ، نیاز به تجربه فراوان و داشتن درکی از «هندسه کلمات و عبارات» دارد . دوم اینکه انعکاس مطلوب این خبر ، در توان دبیر خبری است که بیشتر درباره گوانتانامو اندیشیده و مطالب ضروری جمع آوری نموده باشد .
۴- اجرای «سبکهای خبری» دیگر وظیفه یک دبیر خبر است .شاید برخی این وظیفه را در صدر فهرست وظایف دبیر خبر بگنجانند اما به گمان من آن چه در موارد یک و دو گفته شد ، اولویت دارد زیرا تجربه ثابت کرده است یک انسان با هوش معمولی می تواند با گذراندن دوره ای سه ماهه و یا کمتر ، با سبکهای خبرنویسی آشنایی آشنایی پیدا کند ! اما ... تنظیم «خبری برای تاثیرگذاری» فراستی افزون تر و تجربه ای ژرف تر می طلبد و در بیانی مناقشه برانگیز می توان ادعا کرد «کاری است که از عهده هر کسی بر نمی آید»!
۵-پاس داشتن زبان مادری ، بیش از همه بر عهده دبیر خبر گذاشته شده است. دبیر خبری که با ادبیات سرزمینش بیگانه باشد ، با هر میزان تجربه و اطلاعات ، نخواهد توانست تاثیر مناسب را بر جای بگذارد .
در پایان بیان سه نکته لازم است :
۱-در برخی از تحریریه ها دبیران خبر در نقش «خبرنگاران نشسته» وظیفه تهیه خبر از منابعی مانند روابط عمومی ها را بر عهده دارند . علاوه بر این تهیه «عناصر تصویری و صوتی مناسب» برای یک خبر ، بر عهده دبیران است که در این جا به آن پرداخته نشد .
۲- خبرنگارانی هستند که به نوعی نقش دبیر خبر را نیز ایفا می کنند . این شیوه در مطبوعات بسیار رایج است .
۳- شاید برخی بگویند «دبیر خبر» همان «سردبیر» تغییر نام یافته است . به این سخن اعتقادی ندارم. سردبیران وظایفی کاملا متمایز بر عهده دارند.
۴-آن چه گفته شد مجموعه ای از تجربه های فردی بود . بی شک شما می توانید چیزی به آن بیافزایید یا از آن ایراد بگیرید . از آن جا که به نظر من تبیین نقش دبیران خبر ، اهمیتی کلیدی دربهبود وضعیت اطلاع رسانی خواهد داشت ، از شما هم می خواهم در این باره نظر دهید .
پی نوشت : برخی از دوستان از من خواسته اند که منبع این نوشته را معرفی کنم. به عرض می رسانم که این یادداشت حاصل تجربیات فردی است و از منبع خاصی اخذ نشده است . اگر چه بی تردید این تجربیات فردی نیز مرهون درک محضر بزرگان عرصه ارتباطات بوده است . اگر علاقمند به آشنایی بیشتر با موضوع «دبیر خبر» هستید جناب آقای دکتر نصرالهی کتابی در این خصوص تالیف کرده اند که می توانید به آن مراجعه کنیدمتاسفانه عنوان کتاب را نمی دانم.
سلام مطلب جالبی است فقط منابع آن ذکر نشده است مطلب خوبتان را لینک کردم
وضعیت رادیو وتلویزیون رو نسبت به حضور دبیر خبر نمیدونم، اما در طول سالها کار کردن در رسانههای چاپی و آنلاین چنین عضوی ندیدم و بعید میدونم، ببینم.
هیچ استدلالی دراینباره در گوش مدیران میانی فرو نمیره که وقتی خبرنگار جهت تهیه یا پوشش خبر، ساعتها وقت میذاره، ممکن اشتباهاتی داشته باشه که وظیفه رفع آنها به عهده کسی است که ذهن فارغتری داره. باید تازه رفت دعا کرد که بخاطراشتباهات کاملاً طبیعی که بیشتر به دلیل عجله خبرنگار اتفاق می افتد، چک نخوریم!
مطلب خوبی بود، مچکرم
مطلب جالب و خواندنی بود . کاملا مشخص بود که پشت این مطالب تجربه خوابیده. باز هم از این تجربیاتت بنویس. به نظرم جنبه آموزشی زیادی دارند.
سلام قربان.
خسته نباشی مجدد می آیم.
سلام
به نظر شما چرا کسی که مثلا انگلیسی یا امریکایی است و مسلمان هست با این که توی کشورش بی حجابی عرف است و حجاب یه ضد فرهنگ تلقی می شه حجاب داره در صورتی که این فرد می تونست با توجه به شرایط محل زندگی اش بی حجاب وارد جامعه بشه...
منتظر همفکری قشنگتان هستم
موفق باشید
لطفا منبع و نام نویسنده آن را معرفی بفرمایید.
سلام
نصراللهی هستم . مطالب جالبی را در وبلاک شما دیدم . علاقمندم در مورد اسامی همکاران خوب ارتباطی که این وبلاک را اداره می کنم بدانم .
سلام.
به کلبه ارتباطی ما نیز سری بزنید.
با سلام
از ارسال emailو پاسخ به سئوالم تشکر می کنم اما نفرمرمودی در کدام دانشگاه درس می خوانی ؟
can you buy valtrex 962 eastwood auto insurance 3689
valtrex yasi life insurance quotes %D
valtrex tzxa life insurance quotes 137722
mail order sildenafil 963 viagra 817
vardenafil sildenafil tadalafil 253186 viagra pills 3201
auto insurance free quotes wxu buy viager %]]]
nexium mfhm sildenafil 0909
lasix surgery and medical coverage 8(( buy cialis 623838
auto insurance cheap 8] no perscription viagra 532
best price cialis for sale 657159 cheap auto insurance 173
online purchase of cialis fnh nj auto insurance 17735
generic cialis %PPP car insurance cheap 136
Viagra Cialis Cheap zvrxk erectile 004
generic cialis qdfg cheap auto insurance 5013
generic cialis kbohzz cheap auto insurance fxrdhz
order ceails on line jkmjo australia impotence aetts
cialis and viagra generic brands mht sample car insurance :P
cheap generic cialis online :PP wisconsin viagra online order laws 51885
generic cialis :-[ auto insurance cheap 8385
generic cialis 2621 cheap auto insurance >:[[
cialis buy online =[[[ insurance auto auctions =-]
coast insurance auto pezdq car insurance quote >:]] and health insurance auto trdme buy cialis slmmm buy viagra online 73409 viagra online without prescription mastercard sgvipw automobile insurance form yczbmz
generic cialis 293 free quotes for auto insurance :-[ discount price on cialis 21256 generic cialis =( lowest price for viagra on the internet 192298 cheep cealis >:DD
where to buy viagra online >:-DDD insurance auto quotes 8114 ciallis prescriptions on line :( car insurance 0517 cheap auto insurance nqf
auto insurance quotes 8663 liability insurance nurse practitioner 6582 order cialis 47448 old car insurance for %[[[ nj auto ins quote gbm
Phoenix car insurance quotes for =-OOO cheap cialis prices awzslt auto insurance :-[[ medical health insurance cheap hzd erectile qouv insurences baip
viagra online obwsza car insurance quotes dlh auto insurance quotes dll car insurance quotes fei college student car insurance 5738
quote auto insurance =]]] car unsurance quotes 807134 car insurance quotes :-( car insurace ny quate qzxgvm get car insurance quotes amckyz
building cheap home insurance 8[[[ get car insurance quotes gopbu quotes car insurance Texas 8((( cheapest auto inshuer 263 male impotence =-PPP insurance quotes auto 274
companies insurance liability %-PP affordable auto insurance in michigan tqldu cialis %) viagra online ordering 25864 purchase prednison 663534 impotence drug new >:))
best generic cialis =-((( causes impotence qxpq affordable cialis 8-OO VIAGRA ONLNE =-) buy prediosne :-((
buy viagraa online 7286 cheap insurance snhub viagra on line >:( cialis %((( buy cialis online zqi
online degree pharmacy technician jsj car insurance quote bumm CO car insurance quotes online only qtoo auto insurance quotes UT eqp insurance auto quotes CA :] cheapCialis and Levitra sale zufl insurance compare florida auto 412216
online accredited schools dtay on line order for calias 559185 cheapest car insurance daslc easy online car insurance zfuj cheap auto insurance 947 buy discount generic cialis 36 hour no script :)))
college online chemistry %-[[[ quotes on car insurance 078 levitra tlhcyr auto insurance pizza delivery 43591 secure site for buying cialis 648068 cialis sales 8-O nj car insurance quotes uymr
cheap insurance svnji buy viagra with prescription sqrs buy cialis online no prescription mlob viagra for sale 39144 inhalers 190306
Louisiana online auto insurance 1163 cheap car insurance 45308 auto insurance quotes mvejyh famous quotes insurance gug cheasp car insurance =-DDD Cheap Car Insurance Quote 806459 viagra vs cialis cuo
Louisiana online auto insurance 1163 cheap car insurance 45308 auto insurance quotes mvejyh famous quotes insurance gug cheasp car insurance =-DDD Cheap Car Insurance Quote 806459 viagra vs cialis cuo
whole life insurance quotes tqser auto insurance quotes for arkansas Detroit 0598 auto insurance quotes 205 car insurance quotes =-]]] insurance auto blog 70355 a -z auto insurence but discount car insurance 750964
purchase viagra 274 buy cialis :)) life insurance rates by state :(( cheap viagra without prescription 918844 viagra cialis for sale 8-P
buy cialis on line fcjm cialis vs viagra 8[[ auto insurance quotes %]] lowest insurance rates for new drivers in nj California =-OOO best online site for cialis 31053 viagra 7638 Levitra online iuhhz