درآمدی کوتاه بر روزنامه نگاری آنلاین
متن حاضر حاصل یادداشت برداری در کلاس دکتر یونس شکرخواه است
در نگاهی کلی ما با سه ماژول سر و کار داریم :
۱- ماژول News Gathering یا جمع آوری اخبار :
در دنیای واقعی Real World حوادث بیشماری در هر لحظه در اطراف ما رخ می دهند . مانند حوادث طبیعی (سیل ، زلزله ، صاعقه و ...) ، حوادث ناشی از دخالت انسان (جنگ ، خشونت ، رقابتهای انتخاباتی و ... ) و همچنین رویدادهای اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی . در این گام ما به عنوان خبرنگار و یک دست اندرکار رسانه باید از میان n رویداد که هر روز رخ می دهند تعدادی را بر اساس معیارهایی (ارزشهای خبری) برگزینیم. بنابر این می توان گفت ما در این ماژول از Real World وارد Media World می شویم و در واقع رویدادها را رسانه ای می کنیم. این Mediaها سه گروهند :
الف - Printed Media - رسانه های چاپی مانند روزنامه و مجله
ب - Electronic Media رسانه های الکترونیکی مانند رادیو و تلویزیون
ج - Digital Media مانند انواع حافظه ها ، سی دی ، فلاپی و کول دیسک
۳- News Processing یا پردازش اخبار ، در این مرحله رویدادهای منتخب شده ، توسط سردبیران پردازش می شوند.
۳- ماژول News Distribution یا توزیع و انتشار اخبار :
در همه انواع مدیاها که تاکنون مطرح شد ، کاری که صورت می گیرد عبارت است از انتقال (Carrier) محتوا (Content) . این Carrierها بر حسب نوع Media متفاوتند . پس در این جا با ماژول توزیع سر و کار داریم.
در Printed Media مرکب (جوهر) نقش Carrier را بر عهده دارد . در Electronic Media سیگنال ها و در Digital Media صفر و یک (۰۱) این نقش را بر عهده دارند. نکته مهم دیگر این است که این محتوا باید به سطح Currency یا رواج برسد.
جوهره بحث ما این است که می خواهیم طی فرآیندی در Digital Media همه محتواها (شامل متن ، صدا و تصویر) را به صفر و یک تبدیل کنیم زیرا شیوه Digital بر خلاف دیگر Mediaها قابلیت مدیریت بیشتری دارد.
یک بحث واژگانی
سه واژه روزنامه نگاری الکترونیک ، روزنامه نگاری دیجیتال و روزنامه نگاری سایبر به عنوان واژه هایی معادل با روزنامه نگاری آنلاین ، به کار می روند. در این جا توجه به دو نکته مهم است :
نخست اینکه : واژه روزنامه نگاری ، خود ترکیبی نابجاست که از فرط تکرار و در نتیجه رواج در حوزه ادبیات ارتباطاتی ایران ، چاره از به کار بردن آن نداریم.
دوم اینکه : سه واژه معادلی فوق که برای روزنامه نگاری آنلاین ، مطرح می شوند ، هیچ کدام بیان کننده حوزه معنایی این تخصص ، نیستند . دلایل آن به شرح زیر است :
Eletronic Journalism واژه الکترونیک در علم ارتباطات به وسایل ارتباط جمعی رادیو و تلویزیون اشاره می کند. بنابر این واژه ای مناسب برای انتقال مفهوم روزنامه نگاری آنلاین به شمار نمی رود.
Digital Journalism دیجیتال کردن در واقع اشاره به فرآیندی است که در آن محتواهای گوناگون به صفر و یک تبدیل می شود. بنابر این دیجیتال نوعی مدیا به شمار می رود مانند سی دی ها ، فلاپی دیسک ، کول دیسک و ... که هر کدام می توانند شامل محتویات مکتوب ، صدا و تصویر باشند. بنابر این این واژه برای انتقال مفهوم روزنامه نگاری آنلاین مناسب نیست زیرا تا زمانی که حوزه دیجیتال به انتشار عمومی نرسیده باشد به کار بردن آن برای بیان مفهوم نوعی از روزنامه نگاری (!) نادرست است .
نکته : بسیاری گمان می کنند که محتوای رسانه های چاپی (یعنی مرکب) و همچنین سیگنال را بدون هیچ تغییری می توانند دیجیتال و آنلاین شوند (بر روی وب قرار بگیرند) . اما این گونه نیست و آنلاین ژورنالیسم ، قواعد و شکل ویژه ای برای ارایه محتوا دارد.
Cyber Journalism سایبر ژورنالیسم ،شکل پیشرفته آنلاین ژورنالیسم است .
نوربرت وینر Norbert Wiener ، به عنوان پدر علم سایبرنتیک معتقد بود میان انسان - انسان ، ماشین - ماشین و انسان - ماشین روابطی وجود دارد . این روابط با دو اصطلاح فید و فیدبک مشخص می شوند. به عقیده وینر جهان هستی آمیزه ای از پس فرست های پایان ناپذیر است .
بر اساس منطق سایبر ، هرچه روزنامه سایبرتر شود ، تلاش کاربر (مخاطب) به سمت صفر میل می کند. به این معنی که مخاطب با سهولت و سرعت به اطلاعات مورد علاقه اش دست می یابد . در این جا سیستم ، بیشترین نقش را بر عهده دارد.
برای نزدیک شدن ذهن به مفهوم سایبر ، می توان به عنوان مثال به امکانات برخی از خدمات دهندگان ایمیل اشاره کرد . در این نوع خدمات می توان پیام هایی را ذخیره کرد که در مقابل نامه های ارسالی (فید) بتوانند بازخورد مناسب (فید بک) را بدون دخالت انسان ، ارسال کنند. مثلا زمانی که شما در سفر به سر می برید ، ماشین می تواند به صورت اتوماتیک ، چنین جوابی به نامه های الکترونیکی شما بدهد : من مسافرت رفته ام و به وب دسترسی ندارم یک هفته دیگر به نامه شما پاسخ خواهم داد !
برای آشنایی بیشتر این مقالات را مطالعه کنید :
- مهارتهای روزنامه نگاری آنلاین - همشهری آنلاین - ترجمه سالومه ابطحی
- روزنامه نگاری آنلاین ، انتظارات و واقعیتها - همشهری آنلاین - ترجمه معصومه کیهانی
- شیوه نامه : اخلاق و روزنامه نگاری آنلاین - همشهری آنلاین - ترجمه امید پارسانژاد